5 kwietnia 2023 roku spotkaliśmy się ponownie w ramach comiesięcznych spotkań Bractwa poświęconych kwestiom naszej wiary. Tym razem spotkanie dotyczyło Wielkiego Kanonu Pokutnego Św. Andrzeja z Krety. Moderatorem był tradycyjnie nasz brat prof. Krzysztof Leśniewski. Na wstępie nasz brat zaznaczył, że słuchanie Kanonu angażuje całego człowieka: jego umysł i ciało, gdyż słuchając uważnie poszczególnych pieśni na wezwanie „ Zmiłuj się nade mną Boże, zmiłuj się” każdorazowo czynimy ziemne pokłony.
Zachodnie chrześcijaństwo od XV wieku, a zwłaszcza od Marcina Lutra, zaczęło odnosić się lekceważąco wobec ciała, w przeciwieństwie do umysłu, uznając je za mało znaczące w oddawaniu czci Bogu. Już błogosławiony Augustyn ciało kojarzył głównie z seksualnością człowieka. Protestantyzm i katolicyzm od XVI wieku, a także prawosławie od cara Piotra I coraz bardziej pogardliwie traktowało ciało, umniejszając jego rolę w zbawieniu człowieka. W prawosławiu słowiańskim jedynie tradycja liturgiczna pomogła przekazywać wiarę w sposób nienaruszony, czyli uwzględniając rolę umysłu i ciała.
Okres skruchy
Okres rozumiany jako przygotowanie do Święta Paschy jak i okres paschalny następujący po nim – to niezwykle ważny czas w duchowym życiu wiernych. Wielki Post rozpoczynający się Niedzielą przebaczenia win wskazuje na niezbędność przebaczenia dla wkroczenia na drogę prawidłowego duchowego przygotowania się do Święta Zmartwychwstania Chrystusa. Przebaczenie dokonuje się w 3 wymiarach:
- wobec ludzi,
- wobec Boga,
- wobec siebie.
Brak przebaczenia wobec siebie czyli autoagresja, wynikająca z niepogodzenia w sobie wielu namiętnych sprzeczności, może objawić się w różny sposób np. poprzez choroby autoagresywne. Dar łez pozwala zintegrować siebie, scalić, wrócić do tożsamości dziecka bożego, bezpiecznego przy Ojcu Niebieskim.
Metanoja
Wielki Post ma na celu poddanie się stopniowej wewnętrznej przemianie – metanoi. Przemiana ta następuje poprzez słuchanie Słowa Bożego.
Rytmy człowieka
Człowiek jest zbiorem rytmów zarówno cielesnych i duchowych (rytmy fizjologiczne ciała i rytmy duchowe np. obecne w liturgii powtarzające się wychwalenie Boga i prośby czy modlitwa Jezusowa).
Rytmy mogą być patologiczne, kiedy ich źródłem są demony (powodują podziały i sprzeczności w naszej osobowości, choroby, rozproszenie, zaburzenia, namiętności, uzależnienia) oraz prozdrowotne, których źródłem jest Bóg czyli rytmy ukierunkowane na zdrowie. Zgodnie z prawem, że podobne przyciąga podobne, czyli, że spotyka nas to co jest nas samych, człowiek wybiera funkcjonowanie bardziej w patologicznych lub prozdrowotnych rytmach. Dążąc do harmonii rytmów powinien poszukiwać rytmów prozdrowotnych, szukać tych środków zbawczych, które daje Bóg. Do nich należy Boska liturgia czy Wielki Post.
Właśnie Wielki Kanon Pokutny Andrzeja z Krety jest takim środkiem zbawczym, dziełem nadziei dla każdego grzesznika. Początkowo Kanon Pokutny był czytany jedynie raz w trakcie Wielkiego Postu w 5 tygodniu postu. Po upadku Konstantynopola w 1453 roku, dla wzbudzenia nadziei i wysiłku duchowego na początku duchowych zmagań, zaczął być czytany dodatkowo przez pierwsze 4 dni Wielkiego Postu.
Kanon to harmonia rytmów fizjologicznych (pokłony) i duchowych (rytmicznie powtarzane frazy
Zmiłuj się nade mną Boże, zmiłuj się
Tak by zaangażowany był cały człowiek – jego umysł i ciało.
Pokłony
Pokłony przede wszystkim wskazują właściwą postawę człowieka wobec Boga – serce jest wyżej niż umysł, następuje pobudzenie krążenia, czynienie pokłonów i wstawanie naprzemian pozwala doświadczyć na poziomie psychicznym zarówno uniżenia i wyprostowania.
Kanon w swojej warstwie treściowej odwołuje się do całości Objawienia, wydarzeń Starego i Nowego Testamentu. Słuchający Kanonu każde biblijne wydarzenie może odnieść do siebie, zarówno dobre i złe.
Kolejne spotkanie Bractwa CiM
Następne spotkanie będzie dotyczyło Kanonu Paschalnego śpiewanego na cześć Zmartwychwstania Chrystusa i odbędzie się jak zwykle w świetlicy parafialnej przy naszej cerkwi w dniu 10 maja 2023 roku o godz. 18.30.