W dniu 9 marca 2025 roku po raz kolejny odbyło się spotkanie naszego Bractwa. Nasz brat prof. Krzysztof Leśniewski wybrał temat bardzo pasujący do właśnie rozpoczętego Wielkiego Postu, który brzmiał: „Wielki Post jako dar i zadanie”. Rozpoczął pytaniem – Dlaczego co roku Wielki Post jest dla nas wielkim darem i zadaniem? Gdyż post to droga pokajania, czyli z greckiego – metanoii, wewnętrznej przemiany umysłu, która stale się dokonuje. Następnie przedstawił strukturę Wielkiego Postu pod kątem treści kolejno następujących niedziel. Pokazują one sens drogi jaką chrześcijanin przechodzi od początku Postu do Święta Paschy.
Niedziela inicjująca Wielki Post – Przebaczenie Win
Po niej rozpoczyna się pierwszy tydzień postu z czytaniem Wielkiego Kanonu Pokutnego św. Andrzeja z Krety. Przebaczenie win innym i przyjęcie od nich przebaczenia to niezbędny warunek by zobaczyć swoją grzeszność, przyjrzeć się swoim ciemnym stronom i rozpocząć przemianę. Słuchając Kanonu, w przedstawianych obrazach ze Starego i Nowego Testamentu możemy jak w lustrze zobaczyć siebie.Przez okres Wielkiego Postu odbywamy drogę od Kanonu Pokutnego św. Andrzeja z Krety do Kanonu Paschalnego św. Jana z Damaszku, od ciemności grzechów do światłości Paschy.
Pierwsza Niedziela – Tryumf Prawosławia
Metanoia może się bowiem odbywać tylko w oparciu o prawdziwą wiarę. Kim jestem naprawdę, pytamy, skoro Bóg stworzył mnie na Swój obraz i podobieństwo.Obraz Boga w człowieku nie jest niezmienny, jak posąg, zmienia się dynamicznie wraz z doświadczeniem. Bóg jest w duszy ukryty i stale wymaga odkrywania. Św. Piotr w swoim pierwszym liście P I 3.4. – mówi o „ ukrytym wewnętrznym człowieku”. Bóg też pomaga człowiekowi w tym poszukiwaniu prawdy o sobie, gdyż stale ma człowieka w Swojej pamięci. „ Czym jest człowiek, że o nim pamiętasz?” pyta Dawid w psalmie. Kto prawdziwie szuka, ten Go w sobie odnajdzie.
Człowiek stworzony został na obraz Trójcy Świętej. Święta Trójca to jedna natura i trzy osoby zwrócone ku sobie. Greckie słowo „osoba” składa się z dwu członów: „ku” i „oblicze”. Oznacza to, że osoba to ktoś zwrócony ku komuś innemu, czyli będący w relacji. Człowiek więc będący także osobą, konstytuuje się i poznaje siebie w relacji z innym człowiekiem, Bogiem i demonami. W relacji też się zbawia. Wzorcem idealnych relacji jest Święta Trójca. Wszystkie Osoby Trójcy są zwrócone ku sobie i mając nieskończoną wolność wzajemnie obdarowują się nieskończoną miłością. Człowiek ma ograniczoną wolność. Wolność dąży by być miłością, ale jest to trudne.
Na określenie woli Grecy mają 3 słowa:
- energia – zasób energii do działania
- telema – cel, do którego zmierzamy
- dynamis – powtarzalność, rytm.
Wolna wola człowieka dąży, by coraz bardziej stawać się podobną do Boga. To współdziałanie woli ludzkiej i boskiej nazywa się synergią. Post postrzegamy jako pracę na rytmach: regularne ograniczanie jedzenia, jałmużna jako dzielenie się z innymi, regularne czytanie Ewangelii.
Druga Niedziela św. Grzegorza Palamasa
Święty, którego pamięć cerkiew przywołuje w drugą niedzielę Wielkiego Postu, wskazuje na możliwość, na drodze hezychazmu, przebóstwienia człowieka poprzez zjednoczenie z Boskimi energiami.
Trzecia Niedziela Krzyża
Krzyż Chrystusowy wskazuje na grzeszność człowieka i konieczność ofiary Chrystusowej na Krzyżu, by człowieka zbawić i znów pojednać z Bogiem.
Czwarta Niedziela św. Jana Klimaka
Święty Jan Klimak wskazuje poprzez nauki zawarte w dziele „Drabina” jak w praktyce zmieniać swoje życie, by zbliżać się do Boga. Jako najważniejsze stawia słuchanie i wypełnianie Słowa Ewangelii, co rodzi pokorę, dalej kolejne stopnie prowadzą do duchownego rozsądzania i coraz większej jedności z Bogiem. Św. Jan Klimak podkreślał znaczenie życia we wspólnocie, sam będąc przełożonym wspólnoty monastycznej w Monasterze Świętej Katarzyny na Synaju.
W środę piątego tygodnia postu czytany jest w cerkwi po raz drugi Wielki Kanon św. Andrzeja z Krety, tym razem jako całość. Pomoże on nam ponownie przejrzeć się na ile realizujemy Słowa Ewangelii w życiu.
Piąta Niedziela św. Marii Egipcjanki
Święta, której pamięć cerkiew przywołuje w piątą niedzielę Wielkiego Postu, to przykład kobiety, która swoim życiem dała przykład wielkiej drogi oczyszczenia, walki duchowej i osiągnięcia bliskości z Bogiem.